Birleşmiş Milletler’in 143 ülke ortasında yaptığı değerlendirmeyle belirlediği Dünya Memnunluk Raporu’na nazaran 98. sırada olan Türkiye’de zeytin ağacı da gerilime girdi.
Son yılların en sıcak yaz mevsimi nedeniyle bu yıl çekirdek gelişimi sağlanamadığı için zeytinyağı randımanı ve kalitesinin düştüğü açıklandı. Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Kurulu (UZZK) üyesi Zafer Tan, evvelki yıllarda 4,3 kilodan 1 kilo zeytinyağı çıkarken, bu yıl 6 kilodan 1 kilo zeytinyağı elde edilebildiğini söyledi.
Bu yıl Türkiye’de zeytin ve zeytinyağı üretimi, Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün raporlarına nazaran son 54 yılın en sıcak yaz mevsimi nedeniyle önemli oranda kalite ve randıman kaybına uğradı. UZZK üyesi ve rekolte tespit kurulunda misyonlu Antalya Ticaret Borsası’nda zeytinden sorumlu meslek komitesi üyesi Zafer Tan, çok sıcakların hem zeytin hem de zeytinyağı randıman ve kalitesini olumsuz etkilediğini açıkladı. Zafer Tan, UZZK 2024-2025 üretim dönemi datalarına nazaran toplam 475 bin ton zeytinyağı üretimiyle de Türkiye’nin dünyada 4’üncü sırada olduğunu lisana getirdi.
ZEYTİN ÇEKİRDEĞİ İRİLİĞİ OLUŞMADI
Bu dönem zeytin üretimindeki en kıymetli sorunun çok sıcak geçen yaz ayları olduğuna dikkat çeken Zafer Tan, “Zeytin ağaçlarımız baharda çiçek açtı, meyveyi gösterdi. Ancak yaz ayları havalar çok sıcak, kurak ve susuz geçti. Evvelki yıllarda geceleri 30 derece, gündüz 40 derece ve nem vardı. Bitki bu nemle beslenirdi. Fakat bu dönem yaz ayları gece de 40, gündüz de 40 derece yaşandı. Temmuz ve ağustos ayları, zeytin çekirdeğinin iriliğini sağlayıp, oturduğu devirdir. Kuraklığa bağlı sulanamayan topraklardaki zeytinlerin çekirdekleri büyümedi, iriliği sağlanamadı” dedi.
AĞAÇLAR GERİLİME GİRDİ
Çekirdek iriliği sağlanamadığı sürece zeytinyağı randımanı alınamayacağına vurgu yapan Tan, “Kıraç bölgelerde bilhassa zeytin çekirdekleri büyümedi, meyveler buruştu. Ayrıyeten bilhassa Akdeniz’de halkalı leke dediğimiz yapraktaki mantarın meyveye sıçraması, zerzevat seralarında kullanılan zirai ilaçların zeytin ağaçlarında kullanılması, çok sıcaklar nedeniyle çoğalan zeytin sineği üzere önemli sıkıntılar yaşandı. Tüm bu sebeplerle zeytin ağaçları gerilime girdi. Çekirdekleri büyümedi, gelişmedi, meyveyi de büyütemedi. Bu yüzden yağ randımanı ve yağ kalitesi düştü” diye konuştu.
4,3 KİLODAN 6 KİLOYA ÇIKTI
Zeytin çekirdek ve meyvesinde gelişim olmamasına bağlı zeytinyağı randıman ve kalitesinin de etkilendiğini anlatan Tan, “Türkiye ortalaması evvelki yıllarda 4,3 kilo zeytin meyvesinden 1 kilo yağ çıkardı. Bu dönem 6 kilo zeytinden 1 kilo yağ elde edildi. Bu oran birtakım bölgelerde 6 kilonun da üzerinde. Ayrıyeten bu yıl kimi üreticiler ‘kuraklık var’ dedi ve yağmuru bekledi. Yağmurdan sonra daha uygun olacağını düşündü. Yağmurdan sonra meyve şişer lakin aralık sonuna yanlışsız kurtlanmaya başladı ve bu da yağ kalitesi etkiledi” dedi.
YAĞ FİYATLARI YARIDAN FAZLA DÜŞTÜ
Bu yıl dünyada da yağ fiyatlarının çok sıcakların olumsuz tesirlerine bağlı düşüş yaşadığını açıklayan Tan, “İspanya borsasında bugün prestijiyle geçen sene 9,9 avro olan sızma bu yıl 4,5 avro. Geçen sene 8 avro olan yemeklik zeytinyağı bu yıl 3,3 avro. Zeytinyağı piyasası çöküşe geçti. Türkiye’de en uygun zeytinyağının dökme fiyatı 160 TL, evvelce 200 TL’nin altında değildi. Yemekli yağ fiyatı ise 130 TL. Bu yağların piyasada halka satışları da 250-300 TL ortasında değişiyor. Lakin çiftçi elindeki eseri meskene götürdü. Şu anda meskende depoluyor ve satmıyor. Ünite fiyatın yükselmesi umudu var” diye konuştu.