Uydu ve uzay teknolojileri alanında dünyanın önde gelen ülkelerinden olan Türkiye, global markalar çıkarmak, rekabetçiliği artırmak ve yenilikçi haberleşme tahlilleri sunmak üzere yakın dünya yörüngesinde (LEO) misyon yapacak uydu projeleri için harekete geçti.
Milli Teknoloji Atılımı kapsamında teknoloji, uzay ve uydu çalışmalarını sürdüren ve yıl içerisinde beşerli birinci uzay misyonundan Türksat 6A’nın fırlatılmasına kadar çok sayıda kıymetli projeyi hayata geçiren Türkiye, gelecek yıl da uzay vatandaki hudutlarını genişletmeye devam edecek.
Türkiye, bu kapsamda öncelikle yakın dünya yörüngesinde (dünya yüzeyinden 160-2000 kilometre yüksekliğinde) faaliyet gösterecek uydu projeleri için “Uydu Teknolojileri Geliştirme Dayanak Çağrısı”na çıkarken, davetle proje başına 75 milyon liraya kadar hibe sağlanacak.
AA muhabirinin davetten yaptığı derlemeye nazaran, uzay teknolojileri, ekonomik kalkınmanın hızlandırılmasında değerli bir araç olmasının yanı sıra uydu haberleşme sistemleri, objelerin interneti (IoT) alanında bilhassa kırsal ve erişimi sıkıntı bölgelerde erişimi artırmaya ve ekonomik fırsatları genişletmeye yardımcı oluyor. Yer müşahede uyduları da hem sivil hem askeri alanda stratejik ehemmiyete sahip olup afet müşahededen, yeryüzü değişimlerine kadar çok geniş yelpazede gereksinime karşılık verebilecek katma kıymetli bilgiler üretebiliyor.
Türkiye’nin de uydu teknolojileri alanında yaptığı yatırımlarla kendi uydu sistemlerini ve daha fazla yerli ve ulusal uydu geliştirme, uydu haberleşme tabanlı uygulamaları artırma, uydu fırlatma sistemleri kurma ve memleketler arası işbirliği imkanlarını genişletme konusundaki çalışmaları hızlandırması gelişmiş ülkeler ortasında yer alabilmesi açısından ehemmiyet taşıyor.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da “Uydu Teknolojileri Geliştirme Daveti ile yakın yörünge uydu sistemlerinde kabiliyetlerimizi geliştiriyoruz.” kelamlarıyla davetin kıymetine dikkati çekmişti.
Tarımdan finansa kadar kesimleri kapsayacak
Çağrıyla öncelikle bu alanda çalışacak uydu teknolojilerinin, kritik alt bileşenlerinin, yer sistemlerinin ve irtibat altyapısı olmayan yahut çok sonlu olan alanlarda IoT aygıtları ile bağlantı kurmasını sağlayacak altyapının geliştirilmesi hedefleniyor.
Bu kapsamda ihtiyaç duyulan kritik teknoloji ve alt bileşenlerinin tasarım, prototip üretim, test, doğrulama ve fırlatma, devreye alma ve uydu tabanlı IoT/yer gözlem/coğrafi pozisyon belirleme/genişbant haberleşme uygulamalarının uzay, yer ve kullanıcı segmentinde geliştirilmesine yönelik Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri desteklenecek.
Projeler; genişbant haberleşme, taşınabilir haberleşme (mesaj, ses yahut veri), dar bant makine-makine (M2M) yahut IoT haberleşmesi, yer müşahede ve uzaktan algılama, tarım, hayvancılık, ulaşım ve nakliyecilik (deniz ve kara), güç üretimi, dağıtımı ve iletimi, akıllı inşaat ve IoT tabanlı yapılaşma idaresi, madencilik, akıllı kentler, kentleşme ve altyapı, mobilite, varlık takibi, petrol ve gaz operasyonları, finans ve sigorta, iklim değişikliği, hava durumu varsayımı, çevresel izleme, biyoçeşitlilik ve orman alanları takibi, acil durum irtibatı ve afet idaresi, yeryüzü satıh müşahede (yer kayması, bitki örtüsü, orman gibi) dalların kullanımına yönelik olacak.
Destekle, endüstriyel alanlarda yenilikçi uydu teknolojilerinin yaygınlaştırarak ekonomik yarar, uydu geliştirme alanında yeni markalar oluşturulması, uydu ve uzay uygulamalarında rekabet edilebilirliğin artırılması, yüksek teknoloji eser ve hizmetlerin yurt içinde yaygınlaşması ve ihraç edilebilmesi, kesime yönelik AR-GE çalışmalarının artırılması, kritik yerli ve ulusal teknolojilerin geliştirilmesi, haberleşme imkanlarının yetersiz olduğu alanlara erişimin sağlanması, alanındaki insan kaynağının ve ekosistemin gelişmesi, bilgi ve tecrübe paylaşımının artırılması ve sürdürülebilir sosyoekonomik faaliyet için iklim değişikliği ve tesirlerini sınırlamaya yönelik yeni teknolojilerin geliştirilmesi amaçlanıyor.
Başvuru ve proje şartları
Projede vazife alacak en az iki proje ortağı bulunması gerekiyor. Müracaat sahibi proje ortakları, esere ait kullanım alanını ve bunlara ait teknik kriterleri belirleyen ve potansiyel kullanıcı olan en az bir işletmeden ve uydu ve yer sistemlerini geliştiren en az bir işletmeden oluşacak.
Proje kapsamında geliştirilecek uydularının küçük uydu sınıfında ve 200 kilogramın altında olması, projede belirlenen kullanım alanına uygun tasarlanması, kritik teknoloji ve bileşenlerden en az üçünün proje kapsamında geliştirilmesi gerekiyor.
Uyduların, memleketler arası kalite ve güvenlik standartlarıyla birlikti ilgili ulusal ve milletlerarası mevzuat ve regülasyonlara uygun olması, haberleşme kapsamında ITU bildirimleri yapılması ve ETSI üzere genel haberleşme standartları ve başka regülasyon düzenleyici kuruluşlarla eşgüdüm sağlanması bekleniyor. Uydu platformunun ise ESA (ECSS standart seti) ve öbür memleketler arası kabul görmüş kuruluşlarca geliştirilen standartları referans alması bekleniyor.
Projenin, belirlenen kritik teknolojiler ve alt bileşenlerle pilot uydu kadrosunda yer alacak uyduların ve yer denetim sistemlerinin tasarım, geliştirme, prototip üretim, test, doğrulama, fırlatma ve yörüngede çalışma testleri süreçlerinin tamamını içermesi değer taşıyor.
Son müracaat 14 Şubat
Önerilen projenin yenilikçi istikameti, AR-GE niteliği, uygulanabilirliği ve sürdürülebilirliği, proje ortaklarının deneyimi, toplumsal, çevresel ve toplumsal yararı üzere kriterleri dikkate alınacak.
Çağrı kapsamında, projede uygun bulunan takviye kalemlerinin her biri için yüzde 50 hibe takviyesi sağlanacak. Her bir proje için, Bakanlıkça sağlanan toplam dayanak ölçüsü 75 milyon lirayı aşamayacak.
Desteklenecek projelere, takviye mukavelesinde belirlenecek proje başlangıç tarihinden itibaren en fazla 48 ay mühlet tanınacak. Müracaatların, 14 Şubat 2025 tarihine kadar tamamlanması gerekiyor.