Beyşehir ilçesinde 1296-1299 yılında Eşrefoğlu Seyfettin Süleyman Bey tarafından yaptırılan Eşrefoğlu Mescidi, mimarisiyle birlikte ahşap 47’si direk, toplam 602 sütun ve kirişiyle biliniyor. Ahşap yapı geçme usulüyle yapılma özelliğini taşıyor.
Ahşap yapının bugüne kadar kuruma ve çatlama olmadan ayakta durmasının ise 1940 yılına kadar kullanılan caminin ortasındaki yaklaşık 10-15 metre derinliğinde kar biriktirilen havuz sayesinde, ısı ve nem dengesi sağlanarak geldiği belirtildi. 1940 yılından sonra bu havuz kullanılmazken, iklimlendirme aygıtıyla ısı ve nem istikrarı sağlanıyor.
Prof. Dr. Hüseyin Muşmal, Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra Eşrefoğlu Seyfettin Süleyman Bey tarafından 1280 başlarında Beyşehir’de Eşrefoğulları Beyliği’nin kurulduğunu hatırlattı. Muşmal, UNESCO tarafından 2012 yılında Dünya Mirası Süreksiz Listesi’ne alınan Eşrefoğlu Camisi’nin de 1296-1299 yılında Eşrefoğlu Seyfettin Süleyman Bey, tarafından yapıldığını belirterek, şunları söyledi:
”Burası bir külliye. Bu külliyenin içerisinde külliyenin merkezinde ‘Ulu Cami’ olarak arkamızda gördüğümüz Eşrefoğlu Mescidi var. Çabucak onun sol tarafında da Eşrefoğlu Bedesteni. Aynı devirde inşa edilmiş. Çabucak onun ardında tekrar beyliğin külliyesine dahil olan Eşrefoğlu Hamamı, onun karşısında caminin sol tarafında yeniden bir medresemiz var.”
“1296-1299 YILLARI ORTASINDA İNŞA EDİLDİ”
Eşrefoğlu Seyfettin Süleyman Bey’in türbesinin de cami içinde olduğunu tabir eden Prof. Dr. Muşmal, ”Eşrefoğlu Mescidi tam ismiyle Eşrefoğlu Seyfettin Süleyman Bey Cami, 1296-1299 yılları ortasında Seyfettin Süleyman Bey tarafından inşa edildi ve ölmeden evvel camiyi inşa ettirdikten çabucak sonra türbesini de camini yanına yaptırdı ve kısa bir mühlet sonra da bu kenti inşa ettirmiş, bu kentin banisi olarak hayata veda etti. Caminin minberi, ahşap cami örnekleri Konya Alaeddin Mescidi üzere çok kıymetli kündekari tekniğiyle yapılmış çivisiz olarak inşa edilmiş üzerinde makili küfi çizgi ile Hazreti Allahın, Hazreti Peygamberin ve dört halifenin ismi yazılmıştır. Hemen Sultan mahfilinin altında caminin çilehanesi var. Çilehanede insanların uzun yıllar boyunca buraya geldiklerinde bilhassa ramazan ayının son 10 gününde buraya kapandıkları ve itikaf mahallinde son 10 günü geçirdikleri biliniyor.”
Prof. Dr. Muşmal, caminin çilehanesinden de iki kol halinde o devir kentin surlarının dışına giden atlı bir askerin geçebileceği dehlizin, tünelin olduğunun bilindiğini kaydetti.
“1940’LI YILLARA KADAR ORANIN AÇIK OLDUĞUNU BİLİYORUZ”
Prof. Dr. Muşmal, camiyii en çok sedir ağacından yapılan ahşap yapısının diğer tarihi mescitlerden ayıran özellik olduğunu belirtti. Ahşap yapının ise kış aylarında çatının ortasından cami içindeki 10-15 metre derinliğindeki havuza atılıp biriktirilen kar sayesinde ısı ve nem oranının sağlanmasıyla bugüne kadar kadar ayakta kaldığını belirten Prof. Dr. Muşmal, şöyle konuştu:
”Çatıdaki kar kürümek suretiyle, karlık olarak kullanılan havuza dolduruluyordu Oradaki kar, yaz boyunca içerideki nem ve ısı istikrarını sağladığı için de ağaçların kuruması ve çatlaması engelleniyordu. Bilim adamlarının açıklaması bu tarafta. Birebir vakitte da halk evvelden buzhane olmadığı için o kardan temin etmek suretiyle buz gereksinimlerini gideriyorlardı.”
“Hem vatandaşlara bir imkan tanınıyor hem de içerideki bir nem ısı istikrarını sağlamış oluyordu. 1940lı yıllara kadar oranın açık olduğunu biliyoruz. Daha sonradan üstü kapatıldı. Birebir vakitte da güneş ışığı içeriye alan yazın serinliği kışın ısıyı da koruma eden bir yapı ile oluşturulduğu gözüküyor.” (DHA)